Wymiana matek pszczelich
- Szczegóły
- Opublikowano: 14 grudzień 2008
Dlaczego wymieniamy matki pszczele? Czy jest to zabieg w pasiece opłacalny? Kiedy wymieniać matki pszczele? To pytania wymagające odpowiedzi. Każdy pszczelarz, także początkujący, powinien wiedzieć, że od jakości matki pszczelej zależy szybki rozwój rodziny pszczelej i doprowadzenie jej do dużej siły na pożytki wiosenne.
W naszym klimacie ma to szczególne znaczenie, ponieważ główne pożytki przypadają na miesiąc maj i czerwiec. Na te miesiące rodziny powinny być bardzo silne i zdrowe. W tym celu wybieramy rasy pszczoły miodnej i jej odmiany spełniające w/w warunki. Najczęściej jest to Krainka, która sprawdziła się w klimacie Polski na północy i południu kraju.
W swojej praktyce pszczelarskiej stosuję zasadę wymiany matek w pasiece w ilości 50% populacji matek. Okresem wymiany jest miesiąc czerwiec. Wówczas rodziny przygotowane są do wyrojenia się. Najczęściej po pierwszych wiosennych zbiorach miodu poddaję rodzinom młodą, zapłodnioną matkę. Poddanie młodej matki jest zabiegiem przeciwrójkowym, a dobrze przeprowadzony, nie tylko nie obniża zbioru miodu, lecz może wpłynąć na jego zwiększenie. Po poddaniu młodej matki pszczoły przez cały okres pożytkowy znajdują się w nastroju pracy.
Skąd jednak pozyskać młode matki, zapłodnione już w miesiącu czerwcu? Możemy zakupić je z hodowli pszczelarskich, bądź prowadzić hodowlę matek na własny użytek. Początkującym pszczelarzom proponuję zakup unasiennionych matek pszczelich z hodowlanych pasiek pszczelich. Tu może jednak pojawić się problem poddania młodej matki rodzinie pszczelej, jej przyjęcia i zaakceptowania przez rodzinę. Przy matkach sztucznie unasiennionych zabieg ten wymaga szczególnej staranności i dokładności.
Ja prowadzę hodowlę matek pszczelich na własny użytek. Do hodowli pobieram jednodniowe larwy z rodziny, która w minionym sezonie dała najwięcej miodu oraz larwy także z innych kilku linii danej rasy. Taki układ zapewnia możliwość wychowu matek, u których zajdzie zjawisko heterozji, czyli wigoru powodującego dobry rozwój i zwiększoną wielokrotnie miodność od przeciętnej rodziny pszczelej. Hodowlę rozpoczynam w drugiej dekadzie maja w ten sposób, aby pozyskać młode matki nieunasiennione pod koniec maja i w pierwszych dniach czerwca. Przygotowuję także wybraną rodzinę pszczelą do wychowu zwiększonej ilości trutni gotowych do rozrodu na okres lotów godowych młodych matek. Młode matki przechowuję na jednej ramce gniazdowej wraz z pszczołami. Jednocześnie przygotowuję rodziny pszczele do wymiany matek. W tym celu na osiem dni przed poddaniem rodzinie młodej unasiennionej matki zabieram z gniazda starą (oznaczoną łatwo znaleźć). Po ośmiu dniach wycinam założone mateczniki i poddaję w klateczce młodą matkę. Po upływie jednej doby sprawdzam czy pszczoły nastawione są przyjaźnie do młodej matki. Skoro tak jest, to zakładam na wylotek klateczki pasek węzy. Przez trzy doby nie zaglądam do tej rodziny. Taki sposób poddania młodej matki gwarantuje jej przyjęcie prawie w 100%. Czerw pszczeli w tym czasie przenoszę z gniazda do górnego korpusu ula. Większą ostrożność należy zachować jednak w poddawaniu rodzinie pszczelej matek unasiennionych sztucznie przez inseminację. Matki te pomimo unasiennienia mają naturalną skłonność do odbywania lotów godowych. Wylatując z ula może więc ona zaginąć. Zapobiegamy temu dając na wylotek kratę odgrodową.
Inne sposoby poddawania matek pszczelich
Skoro wprowadzamy nową odmianę, rasę pszczół do rodziny pszczelej, to należy zachować szczególną ostrożność i zastosować najbardziej bezpieczny sposób poddania takiej matki. Czynimy to także jeżeli poddajemy rodzinie matki sztucznie unasiennione. Pamiętać należy, że podstawowym czynnikiem przyjęcia matki pszczelej jest jej jakość. Podstawowym miernikiem jakości matki jest jej masa ciała bezpośrednio po wygryzieniu. Co najmniej 200 mg. Nowo poddana matka powinna być lepszej, bądź co najmniej tej samej jakości co matka zabrana z rodziny pszczelej. Najlepszą porą dnia do wymiany matek są godziny przedwieczorne (spada aktywność). Najbezpieczniejszym sposobem poddania matki unasiennionej sztucznie jest izolacja jej na plastrze z czerwiem krytym, przy pomocy izolatora wykonanego z siatki o takich wymiarach oczek (2-3 mm), które uniemożliwiają przedostanie się do niej pszczół. Z odizolowanego czerwiu krytego wylęgają się młode pszczoły tworząc świtę matki. Na tym plastrze matka rozpoczyna czerwienie. Można wówczas zdjąć izolator i wstawić ten plaster wraz z matką rodzinie. Matki poddawać możemy także innymi sposobami, np.: przez wylot, w górnym korpusie ula, przez sterroryzowanie pszczół, w klateczce przesiąkniętej zapachem zabranej z ula matki, do odkładów pszczelich, przez oszołomienie pszczół spirytusem, przez nalot pszczół i inne. Osobiście wybrałem dwa najbardziej bezpieczne sposoby.
Komentarze obsługiwane przez CComment