Ocena użytkowników: 5 / 5

Szczegóły: Opublikowano: 13 styczeń 2015

Neonikotynoidy, są to związki chemiczne klasyfikowane jako neuroaktywne insektycydy, chemicznie spokrewnione z nikotyną, inaczej pestycydy. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Zdrowia łączy stosowanie tych środków w rolnictwie z problemem masowego wymierania pszczół (CCD). Neonikotynoidy zmniejszają bowiem odporność pszczół na choroby i pasożyty. Powodują także utratę orientacji pszczół, które błądzą i nie trafiają do ula, a skażone tymi środkami w czasie oprysków giną.

Szczególnie duże ubytki rodzin pszczelich w ostatnich latach zaobserwowano we Włoszech, Francji, Hiszpanii Holandii a także w Polsce. Skażenie środowiska neonikotynoidami spowodowało tak duże ubytki rodzin pszczelich, że może to doprowadzić do miliardowych strat w rolnictwie. Straty te mogą okazać się nieodwracalne na skalę światową. Dostrzeżono to w Unii Europejskiej. Trzynaście krajów unijnych poparło zakaz stosowania w Europie neonikotynoidów. W tym zakresie wykazały szczególną aktywność w Brukseli na posiedzeniu Stałego Komitetu ds. Łańcucha Żywności i Zdrowia Zwierząt. Zakaz stosowania neonikotynoidów nie został jednak przyjęty. Nie udało się pozyskać tzw. większości kwalifikowanej do wprowadzenia zakazu stosowania w Europie pestycydów wszystkich rodzajów. Zwyciężył silny lobbing koncernów produkujących neonikotynoidy, a także protesty rolników, którzy obawiali się utraty zysków. Dziewięć krajów głosowało przeciwko wprowadzeniu zakazów, w tym Rumunia, Finlandia i Węgry. Pięć krajów wstrzymało się od głosu, w tym Niemcy, Wielka Brytania i Bułgaria. Sukcesem było to, że Komisja Europejska wprowadziła czasowy zakaz stosowania trzech pestycydów z grupy neonikotynoidów, tj. Klotanidyny, Imidachloprydu i Tiametoksanu. Zakaz ten obowiązuje na dwa lata, od dnia 1 grudnia 2013 roku. Warte podkreślenia jest konsekwentne podtrzymywanie polskiego stanowiska w tej sprawie. Mocnego wsparcia udzieliły polskiemu stanowisku duże organizacje pszczelarskie, tj. Związek Pszczelarzy Zawodowych i Stowarzyszenie Pszczelarzy Polskich "Polanka". Jeśli chodzi o stosowanie środków ochrony roślin, to stwierdzić należy, że w naszym kraju nie ma pełnych informacji dotyczących stosowania neonikotynoidów w uprawach roślin. Nie wiemy na jaką skalę są one stosowane, w jakich stężeniach i czy przestrzegane są terminy agrotechniczne oraz zasady bezpiecznego ich stosowania. W Polsce do obrotu dopuszczonych jest 13 środków ochrony roślin zawierających neonikotynoidy do zaprawiania nasion rzepaku i kukurydzy. Stosowane są także środki do ochrony sadów, drzew owocowych w ogródkach działkowych. Wprowadzenie zakazu stosowania pestycydów przez Unię Europejską na dwa lata dało już pozytywne efekty w postaci wycofania z rynku zapraw insekcydowych takich, jak : Modesto 480 FS, Chinook 200 FS, Cruiser 322 FS. Środki te stosowane były w uprawie rzepaku. Koncerny Syngenta i Bayer sprzedają środki chemiczne pod nazwą m.in. Gaucho, Cruiser, Confidor, Actara. My pszczelarze mamy obrońcę i sprzymierzeńca w Greenpeace, które domaga się zakazania stosowania siedmiu najbardziej niebezpiecznych, a dopuszczonych do obrotu na obszarze UE pestycydów. Są to Imidaklopryd, Trametoksam, Klotanidyna, Fipronil, Chloropiryfos, Cypermetryna i Deltametryna. Polskie pestycydy to Apacz 50 WG, który pozostał w sprzedaży.

Czy nasze pszczoły będą bezpieczne w sezonie 2015 roku, kiedy wywieziemy rodziny na pożytek rzepakowy? Z doświadczenia sezonu 2014 roku przypuszczam, że nie będą w pełni bezpieczne. Wywożąc pszczoły na pożytek rzepakowy pytajmy się rolnika, jakie środki stosuje do ochrony rzepaku przed szkodnikami i czy przestrzega zasady bezpiecznego ich stosowania. Od kilku lat utrzymuję współpracę z rolnikiem uprawiającym rzepak. W 2014 roku na polu rzepakowym rolnika zauważyłem maszyny rolnicze przygotowane do wykonania oprysków. Było to w godzinach popołudniowych. Skontaktowałem się więc z rolnikiem i zapytałem, czy nie za wcześnie na wykonanie oprysków? Stwierdził, że mogę spać spokojnie, bowiem stosowane środki są bezpieczne dla owadów. Bynajmniej tak w ulotce zapewniał producent środków. Okazało się, że nie były bezpieczne. Po dwóch dniach od zastosowania oprysków przed wylotkami uli było dość sporo martwych pszczół. Powiadomiony o tym fakcie rolnik był zdziwiony, że doszło do osypania się pszczół. Mimo zapewnień producenta o bezpiecznym stosowaniu środka chemicznego dużo pszczół padło. Widocznie wysoka temperatura powietrza spowodowała parowanie środka chemicznego, a te opary okazały się trujące. Należy także zwrócić uwagę na stosowane środki i opryskiwanie drzew owocowych wśród sadowników i działkowiczów. Są bowiem wśród nich osoby, które nie przestrzegają zasad bezpiecznych dla owadów i opryskują kwitnące drzewa w czasie dnia, przy słonecznej pogodzie. Nie chcą przyjąć do wiadomości, że sami sobie szkodzą. W tym artykule chcemy zwrócić uwagę pszczelarzy na niebezpieczeństwa dla owadów wynikające ze stosowania neonikotynoidów w uprawach rolnych oraz ukazać skutki, jakie mogą one wywołać w środowisku. Chroniąc pszczoły przed neonikotynoidami powinniśmy posiadać wiedzę o tych środkach i sposobach ochrony pszczół przed nimi. Zwracajmy baczną uwagę na rolników i sadowników, szczególnie na wiosenne opryski chemiczne.